İşitsel işlemleme bozukluğu beyinin işitsel bilgiyi işlemesinde zorluk yaşaması durumudur. Kişi işitmesine rağmen işitsel bilgiyi sıralama, analiz etme ve organizasyonda sıkıntı yaşar. Genellikle yönergeleri anlama, gürültülü ortamlarda söylenenleri anlama ve dikkatini toplamada zorluk yaşanır. Dinleme becerilerini geliştirerek ve bazı stratejiler öğretilerek okul ve iş ortamında iletişim kurması sağlanır.
Merkezi işitsel işlemleme bozukluğu kulaktan gelen işitsel bilginin işlemlenmesi ile ilgili bir bozukluktur. İşitsel işlemleme bir çok farklı becerileri kapsar. Örneğin sese dikkat etme, konuşmaya odaklanıp arka plan gürültüsünü fark etmeme ,sesin tınısı, gürlüğü ve diğer karakteristiklerin ayırt etme, sesle manayı ilişkilendirme, kelimeleri seslerine ayrıştırma veya seslerden kelime oluşturma gibi bir çok beceri vardır.
İşitsel işlemleme bozukluğunun nedeni kesin olarak bilinmemesine rağmen beyinin gelişimi sırasında meydana gelen farklılıklar neden olabilir . Ayrıca çocukluk döneminde kafa travması geçirme, sık kulak enfeksiyonları ,kurşun zehirlenmesi, oksijen yetersizliği gibi nedenlerin işitsel işlemleme bozukluğu nedeni olabileceği ileri sürülmektedir. İşitsel işlemleme bozukluğu tanısı konabilmesi için bilşsel veya dil gelişimi ile ilgili herhangi bir sorun olmaması gerekir. İşitme kaybı işitsel işlemleme bozukluğu nedeni değildir.
BULGULAR
İşitsel işlemleme bozukluğu olan ve erken tanılanıp tedavi edilmeyen çocuklarda konuşma ve lisan geriliği meydana gelir. Bulgular hafiften ağıra göre değişebilir.
*Çocuk sık sık söylenenlerin tekrar edilmesini ister
*Gürültülü ortamlarda konuşulanı anlamakta zorlanır
*Bazı sesleri içeren kelimeleri anlamakta zorlanır
*Basit ve karmaşık yönergeleri anlamakta zorlanır
*Telefonda sohbeti sürdürmekte zorlanır
*okuma yazma ve heceleme sorunları vardır.
*Müziğe ilgi duymayabilir
*yabancı dil öğrenmekte zorlanır
TANI VE TEDAVİ
İşitsel işlemleme bozukluğundan şüphe edildiğinde uzmanlardan oluşan bir ekibin değerlendirmesi gerekir. Ekipte akademik becerileri için öğretmen, bilişsel beceriler için psikolog ve konuşma becerileri için konuşma bozuklukları uzmanı gerekir. İşitsel işlemleme bozukluğu sadece odyologlar tarafından bir takım odyolojik testler uygulanarak tanı konabilir . İşitme testleri ve işitsel uyarana beyinin cevabını içeren testler uygulanır.
Tedavide konuşma bozuklukları uzmanı ve diğer uzmanlar çocuğun sorun yaşadığı alana yönelik bireysel terapiler uygulamalıdır.Çocuğun zorluk çektiği alanlar geliştirilirken bir yandan görme ve hafıza gibi becerilerin desteğini sağlayacak teknikler öğretilerek işitsel işlemleme sorunu ile başa çıkmaya çalışması sağlanır.
Öğretmen ve aileye ev ve okul ortamlarının nasıl düzenleneceği öğretilerek işitsel sorunların azaltılması sağlanabilir. Örneğin dinleme sorunları için elektronik cihazlar kullanılabilir. Sınıfta önde oturma, sınavlara sesiz sınıflarda girme, eğitim sırasında görsel materyal kullanma vb. önlemler alınabilir.